Կայսերական Հռոմ. Կոլիզեյ, ֆորում և Պալատինի

Շրջագայության մեկնարկը տրվում է Հռոմի Կոստանդին Մեծ կայսեր կամարից: Հաղթակամարի կառուցումը ժամանակին պատվիրվել է Հռոմեական Սենատի կողմից` ի պատիվ Կոստանդին Մեծի՝ 312 թվականին Միլվա կամրջի մոտակայքում տեղի ունեցած ճակատամարտում Մաքսենտիոսի նկատմամբ տարած հաղթանակի:

Հաջորդիվ, Ձեր գիտ-էքսկուրսավարը Ձեզ կուզորդի դեպի Պալատինի բլուր, որտեղ ժամանակին տեղակայված են եղել հռոմեկան արիստոկրատիայի վիլլաները, եւ որտեղ էլ, ըստ լեգենդի, Ռոմուլուսը հիմնադրել է Հռոմը: Այս բլուրը 7 բլուրներից մեկն էր, որի շուրջը հետագայում ընդրձակվեց հնագույն քաղաքը: Ենթադրվում է, որ Իտալիայի մայրաքաղաքը ծնունդ է առել Պալատինի բլրի վրա մ.թ.ա. 753 թվականին: Չնայած ամբողջ տեսարանը տպավորիչ է, այնուհանդերձ այս հատվածում առանձնահատուկ ուշադրության են արժանի հետեւյալ հուշարձանները. Դոմուս Ֆլավիան, Լիբիայի եւ Օգոստոսի տները, Ֆարնոսի այգիները,  Դոմիտիանոս Հիպոդրոմը եւ այլն:

Պալատինի բլրից 40 մետր ներքեւ՝ տեղակայված է Հռոմի Ֆորումը, որը դարեր շարունակ եղել է Հռոմի հասարակաքաղաքական կյանքի, Հռոմի հաղթական երթերի եւ ընտրությունների, հանրային ելույթների, քրեական դատավարությունների, գլադիատորական մրցույթների եւ առեւտրային հարաբերությունների կենտրոնը։ Այստեղ արձաններն ու հուշարձաններն անմահացնում էին քաղաքի անվանի մարդկանց։ Այն ամենահայտնի հանդիպման վայրն էր ոչ միայն Հռոմում, այլ նաեւ Հին Աշարհում։ Գտնվելով Պալատինում եւ Կապիտոլիում բլուրների միջեւ՝ ֆորումն այսօր ավերակ է՝ լի ճարտարապետական բեկորներով եւ շարունակական հնագիտական պեղումներով, որտեղ ամեն տարի միլիոնավոր զբոսաշրջիկներ են այցելում: Հին հռոմեական ֆորումին բախտ էր վիճակված լինելու Հին Հռոմի հանրային կյանքի ավելի քան հազարամյա կենտրոն:

Տարբեր հուշարձանները կառուցվել են դարերի ընթացքում. առաջին հերթին քաղաքական, կրոնական եւ առեւտրային գործունեության շենքերը, այնուհետեւ` 2-րդ դարի ընթացքում սկսեցին կառուցվել քաղաքացիական բազիլիկաներ, որոնք օգտագործվել են դատական նիստերի համար:

Կայսերական տարբեր դինաստիաները տարբեր ժամանակաշրջաններում ավելացրել են տարբեր հեղինակավոր հուշարձաններ. Վեսպասյանի եւ Տիտոսի, ինչպես նաև Անտոնինոսի եւ Ֆաուստինայի տաճարները, Ֆորումի արեւմտյան հատվածում 203 թվականին կառուցված Սեպտիմիոս Սեւերոսի հաղթակամարը՝ նվիրված Պարթեւիների նկատմամբ տարած հաղթանակի կապակցությամբ:

Վերջին մեծ կառուցապատումը տեղի է ունեցել  մ.թ. 4-րդ դարի սկզբին՝ կայսր Մաքսենցի օրոք. ի հիշատակ իր որդու՝ Ռոմուլուսի հիշատակին. Վելյան բլրի վրա կայսրը կառուցել է տպավորիչ բազիլիկ տաճար: Ֆորումում կառուցված վերջին հուշարձանը 608-ին կառուցված սյունն էր՝ ի պատիվ բյուզանդական կայսր Փոկասի:

Վերջապես, ֆորումից դուրս, Ձեր փորձառու գիտի ուղեկցությամբ կբացահայտեք աշխարհի ամենահայտնի ամֆիթատրոնի,  դրա պատմության եւ դրա ներսում տեղի ունեցած խաղերի մասին. խոսքը իհարկե Կոլիզեումի մասին է, որը հայտնի է նաև որպես Փլավիոսների ամֆիթատրոն անվանումով: